Th3
-
Tản mạn về Ấm chén Bát Tràng
Ở cái tuổi của tôi, cái tuổi đôi mươi già chưa hẳn nhưng chẳng còn trẻ, thật tình mà nói, tôi sẽ chẳng bao giờ có cơ hội hay đơn giản chẳng bao giờ tự nguyện thả hồn mình đến những bận tâm mang tên “ trà – nghệ thuật thưởng thức – ký ức xưa cũ – nghề gốm cổ truyền…. nếu như chẳng phải mỗi ngày đều được nghe qua lời kể của ba tôi . Ông là một người say mê Trà, say mê luôn cả những bộ trà cụ cổ cũ kỹ. Đặc biệt các bộ ấm chén Bát Tràng, say mê đến độ có thể gọi một cách chính xác nhất : ba tôi là con nghiện của trà.
Trà đối với ba tôi như một thứ không thể nào thay thế, tôi chỉ biết, ngay từ khi tôi sinh ra, mặc nhiên đã như thế, hằng ngày ba tôi đều dành thời gian ở bên những ấm trà nghi ngút khói.
Lâu lâu ba tôi lại tha đâu đó về một bộ trà khác nhau, có khi chúng còn mới và nhìn cũng đẹp, có khi lại cũ kỹ đến mức đáng thương nhưng hình như ba tôi chẳng bận tâm điều đó.
Trong tủ của ông có đến hàng chục bộ trà khác nhau mà ông xem như là bảo bối, tôi dám cá chúng có khi còn quý hơn cả đứa con gái mất hai mươi mấy năm công dưỡng dục của ông ấy là tôi đây.
Thói quen mang tên một ly trà mỗi ngày được ba tôi tận dụng dụng đến mức lạm dụng, dĩ nhiên chỉ tôi cho là như vậy, còn ba tôi thì không. Tôi không thích trà, cái màu nước ngả vàng kèm theo hương vị đăng đắng đầu lưỡi khi uống ấy có gì thích thú đâu, thậm chí chúng còn chẳng bằng nước lọc cơ mà? Vậy mà tôi chẳng hiểu, ba tôi cứ một mực sống chết với chúng không rời?
Ông nói với tôi rằng : Ngay từ khi ông còn trẻ, chính những ly trà này là quyển nhật ký sống động nhất ghi lại thanh xuân của ông, cũng chính những ấm trà nghi ngút khói ấy vun vén cho tình cảm bạn bè, các mối quan hệ trong công việc, làm ăn và xã hội của ông được tốt đẹp hơn.
Mãi cho đến bây giờ tôi mới hiểu được những gì ông nói, hiểu được lí do vì sao ông yêu trà đến vậy. Bởi vì, tôi có một người cha sống chết với trà, bởi vì gia tài ông ấy để lại cho tôi là một bộ sưu tập ấm trà mà đa số là các tác phẩm ấm chén tử sa của Bát Tràng, rồi có cả những bộ trà chi chít các ký tự thư pháp cổ. Và bởi vì có ba tôi nên ấm chén Bát Tràng trăm năm sau vẫn còn đọng mãi trong tôi …. Nó là cả ký ức của tuổi thơ, cả những năm thanh xuân đẹp đẽ nhất cuộc đời, nó là cả bầu trời yên bình khi tôi còn may mắn được ôm ông mỗi khi trở về nhà.
Ấm chén Bát Tràng – linh hồn của nghệ thuật thưởng trà
Chẳng phải riêng ba tôi nghiện uống trà mà hơn 2/3 dân số trên thế giới đều yêu trà giống ba tôi. Trà là loại thức uống được tiêu lớn đứng thứ 2 trên thế giới trong đó có Việt Nam chỉ đứng sau nước lọc và dĩ nhiên đi cùng với việc uống trà người ta lựa chọn ấm chén Bát Tràng là linh hồn của những bữa tiệc trà. Tôi cảm thấy may mắn vì ở độ tuổi của mình, tôi có cơ hội tiếp xúc và biết về các dòng ấm tử sa thông qua người ba nghiện trà của mình.
Tại sao ấm chén Bát Tràng lại là lựa chọn hàng đầu trong nghệ thuật thưởng thức trà?
♦ Khi đã nâng tầm lên đến nghệ thuật uống trà, chắc chắn không phải việc pha đại một ấm trà là xong mà chúng hội đủ những yếu tối : nhất nước nhì bình tam pha tứ ấm.
Những bộ ấm chén Bát Tràng, đặc biệt ấm trà Tử Sa Bát Tràng bao đời nay vẫn được lưu truyền về chất lượng, kiểu dáng và công dụng trong sử dụng.
• Ấm tử sa Bát Tràng là loại ấm được làm từ đất sét Tử Sa – Loại đất đặc biệt chỉ tìm thấy ở vùng Nghi Hưng – Giang Tô, không được tráng men và nung ở nhiệt độ cao
• Ấm tử sa Bát Tràng được làm từ đất tử sa có độ xốp, giữ nhiệt tốt nên góp phần gìn giữ hương vị trà ngon hơn.
• Pha một bình trà trong ấm trà Tử Sa thưởng thức hương vị sẽ khác hẳn với việc pha một bình trà trong một bộ ấm chén thông thường và nó được kiểm chứng qua sự khẳng định của những trà nhân.
Những điều bạn nên biết về một chiếc ấm Tử Sa Bát Tràng
Mặc dù là loại ấm trứ danh và nổi tiếng về pha trà ngon, tuy nhiên ấm trà tử sa cũng sẽ có ấm trà giả, không phải chất liệu ấm chén Bát Tràng nên cần phải tìm được một địa chỉ cung cấp ấm chén chất lượng
Mỗi một ấm trà tử sa chỉ nên dùng để pha một loại trà, dùng chung sẽ làm mất hương vị trà. Đó là lí do vì sao ba tôi có đến cả chục ấm trà Tử Sa vì ông thích sưu tập các loại trà, mỗi một loại trà mang một mùi hương, mang một vị riêng biệt và mang cả những câu chuyện không giống nhau.
♦ Ấm trà tử sa có hai loại : một loại ấm chuyên dùng để pha trà ngon, loại ấm này thường kiểu dáng đơn giản, chủ yếu tập trung vào chất lượng.
♦ Loại ấm trà tử sa dùng để trang trí : loại ấm này thường được những người yêu thích ấm trà tử sa sưu tập vì có kiểu dáng cầu kỳ, vừa có thể pha trà vừa dùng làm vật dụng trang trí cho không gian trà đạo rất tuyệt vời.
Lựa chọn ấm trà tử sa nên chú trọng đến chất lượng ấm là cốt yếu, ấm trà tốt nên là tiêu chí lựa chọn hàng đầu thay vì các kiểu dáng cầu kỳ. Tuy nhiên với tay nghề đạt đến cảnh giới của những nghệ nhân gốm Bát Tràng, việc vừa tìm được một bộ trà chất lượng vừa cầu kỳ là điều không khó.
Cách bảo quản ấm trà tử sa mà bạn nên biết ?
Đối với người thưởng trà, việc bảo quản và giữ gìn bộ ấm trà tử sa rất quan trọng. Để có thể phát huy tác dụng tốt nhất của một bộ ấm trà tử sa, bạn cần phải chú ý những điều sau :
Không cọ rửa ấm trà tử sa mạnh bằng các vật dụng cọ rửa, ấm trà tử sa cần được làm sạch bằng nước nóng.
Khi pha trà, nên trán qua nước sôi trước khi cho trà vào ấm, nước pha trà cần phải được rót tràn qua ấm. Muốn làm sạch ấm nên dùng vải mềm lau khô.
-
Những điều bạn cần biết về trà và ấm trà Tử Sa
Nguồn gốc thực sự của những bộ trà Tử Sa là ở đâu? Trà Tử Sa có những dáng ấm nào ?
Những bộ ấm trà Tử Sa thực chất là những bộ trà làm bằng chất liệu gốm sứ được hình thành bắt nguồn từ nhu cầu thưởng thức trà của con người từ rất xa xưa, trải qua nhiều thời đại. Và theo sự phát triển của công nghệ, văn hóa và nghệ thuật các bộ ấm trà tử sa ngày càng được cải tiến để phù hợp với nét văn hóa hiện đại. Tuy nhiên, để hiểu đúng và đánh giá được nét đẹp đúng nghĩa của những bộ ấm trà tử sa, chúng ta cần phải tìm hiểu chúng qua các thời đại với các dòng ấm tử sa trứ danh, trong đó phải kể đến 3 loại ấm trà tử sa : Thế Đức – Lưu Bôi và Mạnh Thần : một trong các bộ trà tử Sa tiêu biểu của Nghi Hưng – Giang Tô – trung Quốc .
Ấm Thế Đức
Ấm Thế Đức hay còn gọi là ấm Tích bao là một trong những dáng ấm tử sa tiêu biểu và được nhiều người yêu thích, đặc biệt trong đó là những nho sĩ giới văn nhân. Ấm Thế Đức ra đời vào những năm Gia Khánh và Đạo Quang đời Thanh khoảng năm 1796- 1850. Đặ điểm của những chiếc ấm này chính là : ấm được làm từ đất tử sa, thân bọc thiết, núm quai của ấm được khảm bằng ngọc với những nét trạm trỗ tinh vi, thường là khắc họa tiết thơ ca, chữ thư pháp hoặc vẽ tranh nhân gian.
Âm tử sa Thế Đức mang ý nghĩa : đời đời ghi nhận công đức và phẩm hạnh của tổ tiên gia tộc họ tào ở thị trần Tô Châu – một trong những thương lái mạnh về kinh doanh các mặt hàng gốm sứ, ấm Tử Sa.
ở những năm cuối thế kỷ 19 vào đầu thế kỷ 20, những chiếc ấm Thế Đức được xuất khẩu vào Việt Nam tuy nhiên có không ít hàng giả được gọi là bình tích bao.
Ấm Mạnh Thần
Trong các loại ấm trà Tử Sa có thể nói ấm Mạnh Thần là loại ấm có niên đại lâu đời nhất, ra đời vào khoảng cuối đời Minh và đầu đời Thanh. Những chiếc ấm mạnh thần có kiểu dáng khá đơn giản, nhưng được chế tác cực kỳ tinh xảo, tạo hình thường có dáng tròn ( kiểu dáng ấm Tử Sa Thủy Bình ). Có thể nói chiếc ấm Mạnh Thần chính là tuyệt tác đỉnh cao của dòng ấm trà Tử Sa qua các thời đại
Ấm tử sa Lưu Bội :
Là tác phẩm của Thiện Cảnh Nam – một nhà chế tác trà lừng lẫy thời Đạo Quang. Âm tử sa lưu bội là một chế phẩm thượng hạng với những đường nét và đặc trưng về phong cách : trên nắp ấm có một đường viền cực kỳ tinh xảo, nắp ấm cũng được dùng dao tre mà khắc lên 2 câu : Kim ba sơ phiếm thể / Ngọc vũ hạ sinh hy. Đây cũng là đặc điểm để phân biệt và nhận dạng tác phẩm thật hay giả.
Đây là những bộ ấm trà tử sa nổi tiếng của Trung Quốc, và ở Việt Nam chúng ta cũng nổi tiếng không kém với các tác phẩm ấm chén Tử Sa phù hợp với sở thích, phong tục và truyền thống của người Việt. Vì vậy ấm chén Tử Sa Bát Tràng trở thành bất biến, không thay thế khi nhăc về trà đạo.
Những mẫu ấm trà tử sa Bát Tràng đẹp nhất mọi thời đại :
Đối với người dùng trà, sở hữu được một bộ ấm trà tử sa xem như là một sự hoàn hảo, cái thú vui uống trà chẳng cần phải thể hiện cho ai xem, người dùng trà tự mình đã là một nghệ sĩ. Bên ly trà ấm nóng nghi ngút khói mà tận hưởng sự thanh tịnh, bỏ mặc dòng chảy vôi vã của cuộc đời, không bon chen, không hơn thua..
Tác dụng của việc uống trà xanh nhất định bạn phải biết
Không phải tự nhiên trà là thức uống tiêu thụ lớn và được yêu thích tại hầu hết các quốc gia trên thế giới, tuy trà được khuyến cáo có khả năng thanh lọc cơ thể, ngăn ngừa ung thư, đăc biệt có khả năng giảm cân đối với phụ nữ . Nhưng trên thực tế, một ấm trà xanh mỗi ngày cũng có nhiều tác dụng không mong muốn.
♦ trong trà xanh chứa caffeine ảnh hưởng không tốt đến dạ dày, gây chứng ợ nóng và trào ngược dạ dày nếu dung nạp quá nhiều caffeine trong một ngày. Caffeine cũng gây nên các chứng mất ngủ, gây nôn mửa và tiêu chảy, gây ra các cơn mệt mỏi và co thắt…….
♦ Trà xanh không tốt cho người bị tiểu đường, nhất là đối với người bị bệnh loãng xương, và đối với việc uống nhiều trà xanh trong một ngày không tốt cho răng.
♦ Uống trà xanh mỗi ngày thay nước không được khuyến cáo, chúng ta chỉ nên nạp một lượng trà xanh vừa đủ vào cơ thể để đảm bảo lượng caffeine không vượt quá mức 300 – 400mg mỗi ngày.
♦ Cứ trung bình trong 250ml trà xanh sẽ chứa một lượng 25mg caffeine.
Ngược dòng thời gian tìm về nét cổ xưa trong từng tác phẩm ấm chén Bát Tràng
Vòng quay bánh xe của thời gian cứ lăn, lăn mãi không điểm dừng. Mới đó thôi mà làng gốm Bát Tràng đã tồn tại được hơn 800 năm qua, với những thăng trầm có lúc tưởng chừng như ngục gã.
Tuy vậy, những người thợ Gốm vẫn một lòng tận tụy với những sản phẩm gốm sứ với mong muốn dành tặng những điều tốt đẹp nhất cho đời. Trong đó, phải kể đến các nghệ nhân say sưa với các tác phẩm ấm chén Bát Tràng, không những chỉ nổi tiếng với những bộ ấm tử sa trứ danh thiên hạ, tác phẩm ấm chén của Bát Tràng vô cùng đa dạng từ mẫu mã cho đến kiểu dáng và ý nghĩa sâu sắc ẩn chứa bên trong mỗi một ấn trà, mỗi một chiếc ly nhỏ xinh.
Với sự mộc mạc, giản dị và yên bình, làng gốm Bát Tràng để lại trong lòng người con Việt một cảm xúc khó tả. Dẫu cho bao nhiêu thời gian đi nữa, dẫu cho mọi thứ có thay đổi, dẫu cho sự tấn công của những sản phẩm gốm sứ Trung Quốc không rõ nguồn gốc đe dọa và cạnh tranh gay gắt, cái tâm, cái tài và cái nghệ thuật của con người làng gốm, sản phẩm gốm sứ Bát Tràng đặc biệt là những bộ ấm chén trứ danh kia vẫn vẹn nguyên ý nghĩa đối với mỗi chúng ta.
Đi đâu để được hòa mình vào một khung cảnh trà đạo đúng nghĩa? Đi đâu để tìm được những nét xưa cổ in hằn trong từng bộ ấm trà Bát Tràng mang đậm dấu ấn chân thật của con người Việt giản dị chân chất ? đi đâu để tìm được một không gian của Gốm giữa lòng Sài Gòn?
Không gian Gốm – Ngược dòng thời gian tìm về nét cổ xưa trong từng tác phẩm ấm chén Bát Tràng